Çocuk Psikologu

Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir? (Paranoya)

Çocukluk ve ergenlik dönemlerinde başlayıp uzun yıllar boyunca hayatın tümüne yayılan bir rahatsızlıktır. En temel özellikleri; Kişiler arası ilişkilerinde gösterdikleri güvensizliktir. Başkalarının kendilerine zarar vereceğine dair bir inanış biçimi vardır. Bu insanlar akıl,mantık yoluyla insan ilişkilerinde güvensizlik sergilerler. Özellikle iş hayatında,evliliklerinde ve aşk hayatlarında ve daha çok güvensizlikten dolayı kendi kulağına çekilmiş ve kısıtlanmış bir hayat sürerler. Bu insanlar daha çok yalnız, tek düzeyde, kapalı bir dün ya da yaşayan insanlardır. Paranoya gerçeklerin çok ötesinde kuşkulu olma halidir. Ağır hezeyan düşüncesine kadar , gerçek olmayan sanrı dediğiniz bir yelpazedir. Bütün insanlar şartları zorlandığı zaman, tehlike yaşadığında çok kuşkulu duruma gelebilir. Bu bazen hayatın işlevlerini ve kalitesini bozacak kadar çoğalabilir ve biz bu duruma paranoid durum diyoruz. Paranoya sağlıklı insanların zaman zaman yaşayabileceği bir durumdur. Bu kelimeyi günlük hayatımızda hepimiz sık sık  kullanabiliyoruz. Bazı insanların aşırı kuşkucu hallerine karşılık kullanabiliyoruz. Bu daha çok düşünce bozukluğu, güvensizlik, zarar görme, insanların kendisiyle uğraşıldığına dair ve kendisine kötü bir şeyler yapılacağını dair inançtır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu çok zordur. Bu birkaç sebepten dolayı açıklanabilir. Kişi en çok;

1)     Durumunu inkar etme

2)     Yardım almaya karşı direnç gösterir.

 Kişilik bozukluklarının tedavisi çok zor. Çünkü kişilik üzerinde yapılacak değişiklikler çok uzun yıllara dayanan düzenli psikoloğu gerektirir. Tanıyı koymak çok zor. Hayatında biriyle tanışırken, konuşurken çok zorlanırlar ya da bu kişiler etrafındaki kişilere karşı güven duygusunu çok zor oluştururlar. İnsanlarla duygusal bağ kurmakta ya da yakınlaşmakta sıkıntı yaşarlar.

 Paranoid Kişilik Bozukluğu olan insanlar ne tür davranışlarda bulunurlar:

1)     Kalıcı, sürekli ve nitelikli ilişkiler kurmakta zorlanırlar. Bu insanlar genellikle yalnızdırlar. Hem ailesiyle hem arkadaşlarıyla kalıcı ilişki kurmakta zorlanırlar. Daha çok yalnız insanlardır.

2)     Kimi daha çok kırılgan, hassas olur. Kimi tartışmacı, öfkeli, kendisine zarar geleceğine dair düşünceler vardır.

3)     Kimisi onda ne var, bunda ne var şeklinde çok araştırmacı ve sorgulayıcıdır. Plancı,kuşkucu,pireyi deve yapan

4)     Bazen paranoid düşünceleri olan ya da kolay ikna olan kişilerle bir araya gelip, gruplar ya da inanç sistemleri oluşturabilirler.

5)     Aşırı temkinli davrandıkları için girişkenlikleri kısıtlıdır.

6)     Sürekli gergin olup kendilerini rahat ve gevşek bırakamazlar.

7)     Yeterli bir temele dayanmaksızın başkalarının kendisini sömürdüğünden,aldattığından ya da zarar verdiğinde şüphelenir.

8)     Devamlı kin tutar,haksızlığı,görmezden gelinmeyi ve onur kırıcı davranışları affetmez.

9)     Sıradan olaylardan ya da sözlerden aşağılandığı ya da gözdağı verildiği biçiminde anlamlar çıkartır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Olan Birine Nasıl Davranmalıyız?

Bu bozukluk damgalayıcı bir bozukluk olduğu için kimseye sende paranoid kişilik bozukluğu var diyemeyiz, dememeliyiz. Bu onları kırar, üzer veya sinirlendirir. Bu bozuklukta sürekli ve yaygınlaşmış bir güvensizlik söz konusudur. Böyle insanlar zaten insanlardan uzak dururlar.

1)     Onlarla yüzleştirici olmayın. Onları damgalamayın. Yüzleştirici olursanız onları daha çok sinir ediyor olabiliriz.

2)     Sade, yalın ilişkiler kurmanız gerekli.

3)     İmalı konuşmalardan kaçınmalıyız.

4)     Güvenlerini kazanmak için sabırlı olun.

5)     Çünkü bu insanlarla güven duygusunu,iletişimi kurmak zor bir süreçtir.

Paranoid Kişilik Bozukluğu olanlar çevrelerine zarar verirler. Paranoid kişilik bozukluğu ile paranoid psikoz farklı kavramlardır. Paranoid psikozda düşünce artık bir inanç haline gelir ve böyle zamanlarda tehlikeli davranışlar içine girebilirler. Paranoid kişilik bozukluğu olanlar iş hayatlarındaki az sürede bu psikotik sürece girip çıkarlar. Paranoid kişilik bozukluğu olanların otizmli gibi kendi iç dünyaları vardır. O dışarıda soyutlanmış dünyaları içinde güvensiz tutumları vardır. Toplum içinde kendinden beklenilen sorumlulukları yerine getiremedikleri için topluma zarar verirler. Ama bundan en çok kendileri zarar gördükleri ve çevresiyle yakınlaşamadıkları için kayıp içindedirler ama şiddete girişimci değildirler, huzursuzluk çıkarırlar, tartışmacı ve saldırgandırlar. Fakat bu çok belirgin değildir. Bu özellikleri diğer bir kişilik bozukluğu olan antisosyalden daha yıkıcı özellikler taşıdığını yoğun görebiliriz.